Prezentowane poniżej narzędzie powstało w ramach projektu badawczego „Standaryzacja wysokości zadośćuczynień zasądzanych z tytułu niesłusznego skazania i niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania i zatrzymania, a także na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego”, w celu wspomagania sędziów orzekających w tego typu sprawach. Opracowanie tego narzędzia poprzedzono badaniami aktowymi przeprowadzonymi w sądach okręgowych przez sędziów i osoby delegowane do Działu Badań i Analiz Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Więcej informacji na temat projektu znajduje się tutaj.

Przed użyciem narzędzia prosimy o zapoznanie się z dotyczącą go instrukcją.

Narzędzie wyświetla listę spraw, w których przyznano zadośćuczynienie z tytułu represji za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego, umożliwiając jednocześnie zawężenie wyników do tych, które spełniają określone kryteria. Zestawienie zawiera datę wydania prawomocnego orzeczenia, sygnaturę akt i nazwę sądu dla pierwszej i, jeśli była, drugiej instancji oraz kwotę przyznanego zadośćuczynienia w przeliczeniu na jeden dzień represjonowania. Ponadto, jeśli badane orzeczenie znajduje się na Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych, zamieszczono również link do treści wyroku z uzasadnieniem (ikona ). Obok filtrów umieszczono pola informujące o wartości mediany, pierwszego i trzeciego kwartyla oraz zadośćuczynienia najniższego i najwyższego w wybranym zakresie spraw.

Miary statystyczne

Do przedstawienia wartości średnich wybrano kwartyle. Zrezygnowano z podawania średniej arytmetycznej z uwagi na jej wrażliwość na wartości odstające.
Kwartyle dzielą zbiór na cztery równoliczne części – pierwszy kwartyl oddziela ¼ najniższych wartości, trzeci kwartyl oddziela ¼ najwyższych wartości, drugi kwartyl, czyli mediana, dzieli zbiór wartości na dwie części zawierające taką samą liczbę wyników.

Obliczenia

Kwotę zadośćuczynienia przyznanego w każdej sprawie podzielono na liczbę dni kalendarzowych, w których uprawniony był represjonowany. Jeśli represjonowany otrzymał już uprzednio zadośćuczynienie za ten sam okres, kwota ta była dodawana do kwoty zasądzonej w badanym postępowaniu. Jeśli sąd, w celu określenia właściwej wysokości „brakującej” kwoty, dokonywał oszacowania wartości kwoty uprzednio wypłaconej na dzień wydania drugiego orzeczenia, wówczas kwota taka była również waloryzowana w narzędziu. Jako wskaźnik waloryzacji w narzędziu przyjęto wysokość przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli okres represjonowania w uprzednio wydanym orzeczeniu różnił się od okresu przyjętego w badanym postępowaniu (różnice te, jeśli występowały, wynosiły zwykle 1 – 2 dni), wówczas do obliczenia ilości dni represji przyjmowano najszerszy okres.

Wiek uprawnionego

Wiek uprawnionego określano na pierwszy dzień najwcześniejszego okresu represji. Zastosowano przedziały wiekowe:

• do lat 3
• 4 – 19 lat
• 20 – 29 lat
• 30 – 39 lat
• 40 – 49 lat
• 50 – 59 lat
• 60 – 69 lat
• 70 – 79 lat
• 80 lat i więcej

przy czym wybranie okresu „do lat 3” jest równoznaczne z wybraniem spraw, które dotyczyły dziecka przebywającego z matką w więzieniu.
Istnieje możliwość zaznaczenia kilku przedziałów jednocześnie, przy wciśniętym klawiszu CTRL.

Stan rodzinny i stan cywilny uprawnionego

Stan rodzinny i stan cywilny uprawnionego określano, podobnie jak wiek, na pierwszy dzień najwcześniejszego okresu represji. Stan rodzinny z dziećmi zagregowano wg kryterium wielodzietności.

Okres historyczny

Z uwagi na zmieniające się warunki bytowe w więzieniach, w narzędziu zamieszczono fragmentator umożliwiający wybór okresu historycznego, w którym doszło do represjonowania. Wyróżniono w nim cztery okresy:

• 1944 – 1956
• 1957 – 1970
• 1971 – 1980
• 1981 – 1989

Szczególne okoliczności

Narzędzie umożliwia wybór spraw, w których wystąpiły konkretne okoliczności:

• negatywne skutki dla zdrowia fizycznego lub psychicznego
  w tym m.in. brak opieki medycznej
• negatywne skutki w życiu rodzinnym, społecznym lub zawodowym
  w tym także poczucie niesprawiedliwości wynikające z faktu, że represjonowany działał dla dobra społeczeństwa i przywrócenia praw i wolności obywatelskich
• negatywne zachowania funkcjonariuszy wobec represjonowanego
  w tym próby nakłaniania do współpracy z SB, wymuszenia zeznań lub wyjaśnień, stosowanie przemocy
• nadmiernie uciążliwe okoliczności represjonowania
  w tym trudne warunki bytowe i dotkliwe okoliczności zatrzymania

Jeśli wystąpiły okoliczności z różnych grup, można zaznaczyć kilka, przytrzymując wciśnięty klawisz CTRL.

Okno szczegółów

Aby zapoznać się ze szczegółami danej sprawy, należy zaznaczyć jej wiersz w tabeli wyników. W oknie poniżej tabeli pojawią się wówczas informacje dotyczące tej spawy, w tym całkowita wartość zasądzonej kwoty zadośćuczynienia, data i kwota wcześniejszego orzeczenia, dokładny wiek i stan rodzinny uprawnionego, a także liczba dni represjonowania.

AKTUALIZACJA NARZĘDZIA

Zaprezentowane narzędzie ma tym większą wartość, im lepiej odwzorowuje faktyczny stan orzecznictwa. Dlatego zwracamy się z uprzejmą prośbą do sędziów orzekających w sprawach karnych o wypełnianie krótkiej ankiety po uprawomocnieniu się wyroków w sprawach o zadośćuczynienie z tytułu represjonowania, a także o dodawanie treści tych wyroków do Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych. Wypełnienie ankiety nie powinno zająć dłużej niż 5 minut.

Wypełnienie ankiety wymaga zalogowania na platformie e-KSSiP. Jeśli nie posiadasz jeszcze konta, a chcesz je założyć, kliknij tutaj.

Aby wypełnić ankietę, kliknij tutaj.

W przypadku zauważenia błędów lub wystąpienia problemów technicznych prosimy o kontakt pod adresem: [email protected].